Стресс деген не? Стресс белгілері қандай. Стресстен шығу жолдары

Стресс деген не? Адамға біреу жаман сөз айтса оның бүткіл денесі ерекше қозып кетеді. Бас, мойын, иықтың бұлшық еттері күшейіп әрекет етуге дайын боп тұрады. Оның жұмыс істеу қабілеті төмендеп кетеді. Мысалы бастық өзіне бағынышты қызметкерін сөгіп жатса ол бишара не істеу керектігін ұмытып қалуы да мүмкін. Әсіресе қыз жағы. Тәбеті бұзылып кетеді. Кейбірі жылай жатады да.

Стресс деген не?

Стресс ол сыртқы ортаға байланысты ағзаның ерекше күйі. Адам стресске ұшыраса ол одан тез шығып жатуға тырысады. Бұл адам баласына ғана емес барша жануарларға тән қасиет.

Стресс белгілері

Әрбір аурудың өзіне тән қасиеттері бар болады. Жүйке ауруларына да. Жалпы стресске тән симптомдарды осында теріп шығайық. Олардың түрі сан алуан. Және тағы айта кететін жайт ол белгілер темпераментке байланысты аздап өзгеруі мүмкін. Бірақ жалпы қасиеттері ортақ болады.

Бас, мойын мен иектегі бұлшық еттер қозып кетеді. Демек ол жері ауыратын адамдарға алтың сырға. Ол жерлеріңіңз ауырса стресс бар шығар;
Ұйқының бұзылуы. Абай айтқандай - күндіз күлкісі, түнде ұйқысы бұзылды. Жалпы осы Абайдың психикалық аурумен ауырғаның байқау қиын емес. Оның өдеңдерінің барлығы дерлік мұң мен қайғыға толы. Ол стресс пен депресияға да ұшыраған сияқты;
Ашушан болуы. Бұл қасиет те Абайда бар. Мысалы оның қара сөздерін оқысаңыз бір жерде қазақты қаралайды, жалқау дейді ал басқа бір жерде оны аяп жатады.
Жұмысты ойдағыдай істей алмай қалуы. Бұл қасиет те Абайда бар. Басқа ақындардың неше томдық жинақтары жарық көрсе оның еңбектері бар жоғы бір кітаптай ғана. Жалпы стресс белгілері Абайда айқын байқалады. Мысалы "Жылайын, жырлайын ағызып көз майын" сияқты мұңға толы өлеңдер оның еңбектерінде көп кездеседі;
Концентрацияның төмендеуі. Адам кей затты есте сақтай алмай қалады;
Тәбеттің бұзылуы. Жалпы стресс гастрит сияқты аурудың пайда болуына себепкер. Адам талай жылдар бойы стресске ұшыраса. Мысалы жұмыста бір топастың сасық сөзін тыңдап не үйдегі күйеуінен күнде таяқ жеп. Ондай жағдайда асқазанда жыра пайда болады. Ол стресстің әсерінен. Оған қоса жүрек аурулары да қосылуы мүмкін;
Уайымшыл болуы. Кейбір адам стресске ұшырағанда тым уайымдап кетеді. Не бір болмашы затқа уайымдап.

Стресске тән осы белгілер бар. Соларды қарап өзінізде бар жоғын көріңіз. Егер бар болса басқа ортаға ауысып көріңіз. Мысалы басқа жұмысты тауып не басқаша қоршаған ортаны бағалай жатуды үйреніп. Оған қоса демалысты да ұмытпаңыз. Мысалы санатории сияқты жерге барып.

Стресстен шығу жолдары

Стресстен шығу жолдары бәлендей қиын емес. Ең алдымен оны тудырған себепті жою керек. Ол ауырған тіс пе? Асқазанда пайда болған жара ма? Оған қоса басқа бөгде адамдармен араласу керек. Басқа адаммен сөйлескенде адам бөтен, білмеген дүниелерді біле қалады. Не бір белгісіз дүниелерді таниды. Соған деген қызушылық апатияның азаюына себеп болады. Адам жұмыс істесе не басқамен араласса ол стрестен құтылады.

Абай Құнанбаев бар өмірін үйде өткізді. Басқамен көп араласпай, басқамен дидарласппай. Не бір жұмысқа бармай үйде қамалып отырды. Соның салдарынан оның бар өлеңдерінде мұң және қайғы бар. Стресс белгілері айқын байқалады. Ал сол заманда өмір сүрген басқа ғұламаларда, мысалы Ыбырай Алтынсаринде мұңлы өлеңдер жоқ. Оның бар еңбектері көңілді, ғибрат алуға арналған. Соңдықтан қоршаған ортаны өзгерту стрестен тез шығу жолы.

Адам стресс кезінде баяу сөйлесе оның психикасы түзіледі. Мысалы баяғы замандағы бесік жырын шырқап отырған әжелер сияқты баяу, ақырын, ашуланбай әрекет етсе ол стресстен айығып кетуі мүмкін. Тағы бір жолы массажға бару. Не бір релакс жасайтын жерде оң эмоциялар алу. Тауға шығу, көлге барып шомылу сияқты оң эмоциялар сыйлайтын жерге бару керек.

Тағы бір жолы ол көңілді өлең тындау. Мұңлы емес. Не бір комедияларды телевизор не кинотеатрдан көру. Стрессті жеңу үшін оң, позитивті ойларды көбейту керек. Оған қоса стрессті туғызған себепті жойып.

Стресс себептері

Стресс себептері қандай? Ол әрбір адам үшін әрқилы. Біреу не бір болмашы затқа реңжіп қалады. Ал тағы біреу мұң қайғыға ұшырамай мәз боп жүреді. Жалпы ол адам темпераментіне байланысты. Харизма сияқты дүниеден де. Бірақ орташа белгілерді осы жерде тізіп берейік:

Ең алдымен сіз өзіңіз ойланыз не себептен көңілініз нашарлағаның. Не себептен еңсеңіз түсіп кетті? Не себептен адам көңілсіз боп жүр? Соны аңықтау керек;
Стресстің себептері неше түрлі болғанмен жұмысқа байланысты жиі болады. Мысалы сіздің орнынызға басқа адамды бастық етсе не жалақыны уақытында бермей қойса;
Отбасындағы кикілжің. Отбасы стресс себепкері бола алады. Әсіресе неке тең адамдар арасында түзілмесе. Жасыратыны жоқ бұл күнде кейбір ерлер далаға шығып елдің жауларымен шайқаспай үйдегі әйелін, балаларын мыжуға даяр. Сондайлардың арқасында отбасы ішінде стресс пайда болуы мүмкін. Мысалы әйел мен балаларда;
Баяғыда әйелдер ерлермен тең болмаған соң олар стресске жиі ұшырайтын. Феминизм арқасында осы себеп жойылса да кейде әйелдерді жұмыста елемейді. Оларға аз ақы төлеуді. Демек осының салдарынан реңіш пен стресс пайда болуы мүмкін;
Демалыстың жоқ болуында. Баяғыда менімен жұмыс істеген адамдар күн сайын жұмыс істеп жатқанына наразы боп жүрген. Кейбірі мұнайып та қалған. Себебі демалыс болмаған. Мен болсам күнде жұмысқа даяр едім. Өйткені күнде шықсан жалақы өседі емес пе. Ал басқалар соның салдарынан қалжырап кететін. Яғни адамның психикасына байланысты болады;
Көп мағлұматты бір мезетте тану керек болғанда адам жүйкесі шыдамай қалуы мүмкін. Мысалы емтихан кезінде. Сондықтан аздап оқындар. Уақытында дайындалып дегендей.