Бесік жыры деген не? Бесікте жатқан сәби баланы ұйықтату үшін анасы не апасы (не бағушысы) арнайы өлең айтып беретін. Осыны бесік жыры деп атайды. Қазақта неше түрлі бесік жыралары бар. Әр өңірде, әр облыста, әр руда өз бесік жырлары бар. Оларды көпті көрген қария әжелер осы күнге шейін немерелеріне шырқап жатыр.
Мына бір бесік жыры тексті бар. Алдымен видеоны көріңіз. Жазира апайымыздың тамаша дауысымен орындалған мына жинақты тыңдап көріңіз:
Әлди-әлди, ақ бөпем,
Ақ бесікке жат, бөпем!
Жылама, бөпем, жылама,
Жілік шағып берейін.
Байқұтанның құйрығын
Жіпке тағып берейін.
************************
Әлди-әлди, аппағым,
Қойдың жүні қалпағым,
Жұртқа жаман болса да,
Өзім сүйген аппағым!
**************************
Әлди-әлди, шырағым,
Көлге біткен құрағым,
Жапанға біткен терегім,
Жаман күнде керегім!
***************************
Қонақ келсе, қой, бөпем,
Қой тоқтысын сой, бөпем,
Құйрығына той, бөпем!
Айналайын, айымыз,
Алты қарын майымыз,
Жеті қарын жентіміз,
Алуа-секер қантымыз.
- Қалқам менің қайда екен?
- Асқар-асқар тауда екен.
- Онда неғып жүр екен?
- Алма теріп жүр екен.
Асқар таудың алмасы
Жаңа пісіп тұр екен.
*************************
Әлди, әлди, абайын,
Атқа тоқым жабайын,
Тойға кеткен апаңды
Қайдан іздеп табайын.
Жылама, бөпем, жылама,
Атекеңді қинама!
Арша ма екен бесігі?
Ала ма екен әкесі?
Өрік пе екен бесігі?
Сүйе ме екен әкесі?
Жиде ме екен бесігі?
Жігіт пе екен әкесі?
Жылама, балам, жылама,
Ата-ананды қинама.
************************
Құрығынды майырып,
Түнде жылқы қайырып,
Жаудан жылқы айырып,
Жігіт болар ма екенсің?
Айыр қалпақ киісіп,
Ақырып жауға тиісіп,
Батыр болар ма екенсің?
Бармақтарың майысып,
Түрлі ою ойысып,
Ұста болар ма екенсің?
Тандайларың тақылдап,
Сөйлегенде сөз бермей,
Шешен болар ма екенсің?
Кең балағын түріскен,
Ұлы топта күрескен
Балуан болар ма екенсің?
Бал қайнатып, шай ішкен,
Қазы кертіп, жал жеген
Асты болар ма екенсің?
Ұзақ жасап, көбірек
Басты болар ма екенсің?
Қарағай найза қолға алып,
Жауға тиер ме екенсің?
Қашқан жаудың артынан
Түре қуар ма екенсің?
Жылама, бөпем, жылама,
Атекеңді қинама!
*****************************
Алтынмен шоқтап тақия
Берсек пе екен осыған?
Біз садаға, біз зекет
Кетсек пе екен осыдан?
- Менің тәттім қайда екен
- Қыздарменен тойда екен
- Онда не қып жүр екен?
- Алма теріп жүр екен.
- Алмасынан қане екен?
- Жаңа теріп жүр екен.
Тойда болса, отырсын,
Қолына жүзік толтырсын!
Әлди, балам, алда жар!
Армансыз дүние кімде бар!
Біреудің болып көңілі шат,
Армаңдылар аһ ұрар!
Жездей-жездей қолыңнан
Жезделерің айналсын.
Аппақ-аппақ қолыңнан
Апаларың айналсын!
Айналайын, шырағым!
Көлге біткен құрағым!
Маңдайдағы құндызым,
Аспандағы жұлдызым.
Әлди, балам, ақ балам!
Айналайын, балам-ай!
Айналсын сенен анаң-ай!
Әлдилеп сені сүйгенде,
Атаңның көңілі болар жай!
********************************
Әлди-әлди, ақ бөпем,
Ақ бесікке жат, бөпем.
Жылама, бөпем, жылама,
Көзіңнің жасын бұлама,
Әлди-әлди, бөпешім,
Қозы жүні көрпешім.
Жұрт сүймесе, сүймесін,
Өзім сүйген бөпешім.
********************************
Айнакем, балам, қайда екен?
Қыздарменен тойда екен.
Қызыл алма қолында,
Қыздар оның жолында.
Әлди, балам, ақ балам,
Ақ бесікке жат, балам.
Сіз бесік жыры скачать ете аласыз:
Қазақ халқында неше түрлі бесік жырлары бар. Әсіресе Жетысу мен Оңтүстікте олар көп шырқалады.